Panik atak gerçek bir tehlike veya görünürde belirgin bir neden olmamasına rağmen şiddetli fiziksel belirtilerle kendini gösteren yoğun korku atağıdır. Panik atak anı çok korkutucudur, kişi kalp krizi geçirdiğini veya öleceğini düşünebilir. Bir çok insan hayatları boyunca bir ya da iki panik atak geçirebilir. Ancak panik ataklar sürekli tekrarlıyorsa panik bozukluğundan bahsedilir.
Panik atak belirtileri nelerdir?
Çarpıntı, nefes darlığı, terleme, titreme, soluğun kesilmesi, göğüs ağrısı, göğüsde baskı hissi, bulantı, karın ağrısı, baş dönmesi, bayılacak gibi hissetme, sersemlik, kendini ve çevreyi başka türlü algılamak, çıldıracak gibi hissetme, ölüm korkusu, uyuşma, üşüme veya ateş basmaları başlıca panik atak belirtileridir.
Panik atağın en belirgin özelliği nerede ve ne zaman ortaya çıkacağının bilinmemesidir. Aniden ortaya çıkar, 10 dakikada en yüksek seviyesine çıkar ve genellikle 15 dakika içinde sonlanır. Uykuda bile panik atak gözlenebilir.
Panik atak yaygın anksiyete bozukluğunun bir parçasıdır. Kadınlarda daha sık görülür.
Panik atak nasıl gelişir?
Kişi panik atakları yaşadığında bu ana ait olumsuz tecrübeyi üzerinden atamaz. Sürekli olarak korku duyduğu o ana ve görülen bedensensel yanıtlara karşı bir beklenti taşır. Her an panik atak geçirme korkusuna panik bozukluk denir.
Panik atak nedenleri nelerdir?
- Genetik faktörler: genetik yatkınlık çevresel faktörler ile birleştiğinde panik atak ortaya çıkabilir.
- Kimyasal ajanlar: Bazı ilaçlar ve karbondioksit panik atağı ortaya çıkarabilir.
- Anatomik bozukluklar: Beyin sapında bulunan mavi nokta olarak adlandırılan bölgenin görevini tam olarak yapmamasından dolayı sürekli korku hali yaşanabilir.
- Beyinde bulunan GABA, serotonin, noradrenalin gibi maddelerdeki dengesizlikler. Psikiyatride kullanılan ilaçlar bu maddelerdeki dengeyi sağlar.
- Antidepresan ilaçlar: İlk başlandıklarında panik atak belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilirler.
- Kafein, sigara, alkol ve uyuşturucu maddeler panik atak sıklığını artırabilirler.
- Sakinleştirici ilaçların aniden bırakılması panik atağı tetikleyebilir.
- Hızlı soluk alıp vermek panik atağı başlatabilir.
- Kişilik yapısı: Çekingen, histerik, borderline ve obsesif kompülsif kişilik özelliklerine sahip insanlarda panik atak daha sık gözlenmektedir.
- Sevilen birinin kaybı gibi ağır duygusal travma.
- Cinsel saldırı altında kalmak.
- Boşanma.
- Çocukken istismara uğramak.
Panik atak kişinin hayatında ne gibi değişikliklere yol açar?
Tedavi edilmeyen panik atak yaşam konforunu ciddi anlamda bozabilir. Bunlar:
- Sürüş korkusu, evden çıkma korkusu
- Sık sık tıbbi bakım alma isteği
- sosyal ortamlardan kaçınma
- İş ve okulda sorunlar
- Depresyon, anksiyete ve başka psikiyatrik sorunlar.
- İntihar ve intihar düşünceleri
- Alkol ve madde kullanımına eğilim
- Finansal problemler
Panik atak tanısı nasıl konur?
Panik atak pek çok hastalığı taklit edebilir. Bu nedenle öncelikle hastadan ve yakınlarından doğru öykü almak önemlidir. Hastaya EKG, tiroid testleri , kan sayımı ve solunum fonksiyon testi yapılabilir.
Panik atak tedavisi nasıl yapılır?
Panik atak tıbbi tedavisi bulunmaktadır. Ancak tedaviyi kestikten sonra bazı vakalar tekrarlama göstermektedir. Panik atak tedavisinde ilaç tedavisinin yanısıra gevşeme ve solunum egzersizleri faydalı bulunmuştur. Panik atak tedavisinde hipnoz kullanılan başka bir terapi yöntemidir. Hipnoz esnasında yapılan telkinlerle bazı kişilerin korkularından kurtulduğu gözlenmiştir. Panik atak hastalarına ayrıca düzenli egzersiz yapmaları önerilir. Egzersiz esnasında beyindeki kimyasal maddeler arasında denge sağlanmakta ve endorfin miktarı artış göstermektedir. Psikoterapi panik atak tedavisinde son derece önemli bir yere sahiptir.
Bir panik atak hastasıysanız şunlar kesinlikle olmaz:
- Boğulmazsınız
- Kalp krizi geçirmezsiniz
- Kontrolü ve dengeyi kaybetmezsiniz
- Bayılmazsınız
- Delirmezsiniz
Eğer panik atak hastasıysanız şunları yapın. Tedavi planınıza sadık kalın. Yeteri kadar uyuyun. Stresle baş etme becerilerini öğrenin. Alkol, sigara ve aşırı kafein tüketiminden uzak durun. Düzenli egzersiz yapın.
